“The greatest enemy of the trader is fear. He who is afraid loses.” – Tạm dịch: “Kẻ thù lớn nhất của trader là nỗi sợ hãi. Ai sợ thì thua.”
—Norman Welz
Điều này được nhấn mạnh trong cuốn sách “Tradingpsychologie” năm 2012 của Đức. Cuốn sách này đã nhận được nhiều lời khen ngợi từ độc giả và nhà phê bình, được xem là tác phẩm xuất sắc nhất trong lĩnh vực này hoặc là cuốn sách đầu tiên có giá trị thực sự.
Tác giả, Norman Welz, không chỉ là một nhà tâm lý học và nhà báo mà còn là một chuyên gia về thị trường chứng khoán và tâm lý giao dịch. Ông có kiến thức sâu rộng về tâm lý giao dịch và đã đào tạo nhiều nhà giao dịch để phát triển tư duy đúng đắn.
Welz nhấn mạnh sự khác biệt giữa công việc và sách của ông so với các tài liệu khác bằng việc tập trung vào áp dụng tâm lý giao dịch. Điều này làm nổi bật rằng, việc nhận thức về sự cần thiết của kỷ luật cho nhà giao dịch không đủ để họ có thể hoạt động hiệu quả.”
Giao dịch chỉ là trò chơi tâm lý – Một bộ não cần được huấn luyện
Trong tâm trí của mỗi người, giao dịch không chỉ là việc mua bán tài sản và tiền bạc, mà còn là việc chúng ta trở thành tiền. Welz đã nhấn mạnh rằng, dù hầu hết chúng ta đều khao khát sự an toàn, giao dịch lại là một lĩnh vực kinh doanh rủi ro nhất mà ai cũng có thể tham gia. Ông nhấn mạnh rằng không có nghề nào khác có thể kích thích cảm xúc mạnh mẽ như giao dịch, và đồng thời phản ánh tính cách của chúng ta.
Để giao dịch thành công, cần phải có tư duy đúng đắn. Tuy nhiên, việc tách bản thân khỏi các yếu tố đã tạo nên suy nghĩ ban đầu và ảnh hưởng cách não bộ hoạt động là một thách thức lớn. Cha mẹ, gia đình, bạn bè, môi trường, xã hội, phương tiện truyền thông, sách vở – tất cả đều ảnh hưởng đến chúng ta và hình thành mô hình giao dịch của chúng ta. Khi bắt đầu giao dịch, những ảnh hưởng này thường đã điều chỉnh các mô hình giao dịch của chúng ta, gây ra sự rối loạn hoặc không hiệu quả. Việc thay đổi những mô hình này là một quá trình đầy thách thức và lo sợ.
Đừng bỏ qua tầm quan trọng của tâm lý khi giao dịch
Để thấu hiểu cách tiếp cận của Welz, chúng ta cần hiểu về vai trò phổ biến của tâm lý học và não bộ. Dù việc coi tâm lý học là yếu tố quan trọng trong giao dịch chứng khoán không phải là điều mới, nhưng Welz lại tin rằng giao dịch thực sự là 100% tâm lý. Thiếu tâm lý, chúng ta không thể đánh giá rủi ro tài chính hoặc nhận biết xu hướng. “Không có tâm lý, không có giao dịch trên thị trường chứng khoán,” Welz đã nói.
Vì vậy, sức mạnh tinh thần là chìa khóa để thành công trong giao dịch. Hơn nữa, khoảng 95% hành động của chúng ta là tiềm thức và thường là sự lặp lại của các hành vi của chúng ta. Thường xuyên, sự sao chép này có thể dẫn đến việc tái lặp các hành động sai lầm hoặc thậm chí thảm họa.
Để ủng hộ quan điểm này, Welz đã trích dẫn một nghiên cứu trong đó 120 nhà giao dịch đã tham gia một hệ thống đã được chứng minh có giá trị nội tại dựa trên thống kê trong 19 trong số 20 năm trước đó. Sau một năm thử nghiệm, rõ ràng là 119 nhà giao dịch này đã thất bại với hệ thống do tâm trạng tinh thần của họ đã làm họ lạc lối. Tất cả trừ một nhà giao dịch đã có quá trình tinh thần chính xác.
“Thành công bắt đầu từ trí óc,” Welz lập luận. Hệ thống có hiệu quả, nhưng thái độ và tâm trạng mà những người giao dịch sử dụng để áp dụng hệ thống đó thì không.
Hầu hết những người tham gia giao dịch là nam giới, và họ thường cho rằng tâm lý không quan trọng thực sự. Họ tin rằng những gì thật sự quan trọng là những khái niệm đơn giản về logic, hiểu biết và kinh nghiệm. Tuy nhiên, theo Welz, tính hợp lý, thông tin và kinh nghiệm không có ý nghĩa nếu não bộ không được lập trình và điều chỉnh đúng cách. Vậy chúng ta có thể làm gì để kích hoạt tâm trí và tiềm thức của mình để hành động đúng cách?
Phương pháp của Welz để có được bộ não giao dịch thành công
Phương pháp tiếp cận của Welz là tác động vào tâm trí của các nhà giao dịch thông qua tiềm thức và trạng thái thôi miên. Học viên được đưa vào trạng thái tinh thần đáng tin cậy và các năng lực cần thiết được đặt vào các khu vực tiềm thức của tâm trí. Nếu quá trình này nghe có vẻ kỳ lạ, hãy cân nhắc điều này: Trong nhiều năm, Welz đã giúp mọi người vượt qua nỗi sợ hãi và tắc nghẽn, từ đó họ có thể đạt được thành công trong thể thao và thậm chí cả Olympic. Anh ấy cũng hỗ trợ các nhà giao dịch trong việc kiếm tiền bằng cách kích hoạt năng lượng tinh thần và động lực, từ đó điều chỉnh hành vi phù hợp. Welz nhấn mạnh mỗi người đều phải vượt qua những rào cản tinh thần đặc biệt của mình để đạt được thành công.
Khái niệm “kỷ luật giao dịch” bắt nguồn từ việc điều chỉnh hành vi của cá nhân theo hướng mong muốn và vượt qua sự kháng cự và sợ hãi tinh thần. Đặc biệt trong lĩnh vực giao dịch, Welz tin rằng “có những lực lượng kháng cự”. Bộ não trong giao dịch thực sự yêu cầu sự kết hợp giữa việc đầu tư đúng và kiến thức thị trường cùng với khả năng tinh thần phù hợp. Không phải là những kỹ năng thông thường không quan trọng, nhưng chúng thường bị áp đặt bởi các mô hình tinh thần và hành vi sai lầm.
Vì vậy, giao dịch hiệu quả thực sự liên quan đến việc điều chỉnh tính cách. Theo Welz, “những người không sẵn lòng thử điều này thậm chí không nên bận tâm đến giao dịch.” Những người chỉ tập trung vào khía cạnh logic của biểu đồ và xu hướng, bao gồm tất cả các mô hình như “cờ, hình tam giác và kênh hoặc điểm dừng và phạm vi giao dịch”, cuối cùng sẽ gặp khó khăn khi phải đối mặt với vô số cảm xúc chắc chắn sẽ xuất hiện và thậm chí thống trị thị trường.
Những điều trên được Welz giải thích là “bản tóm tắt cực kỳ ngắn” của lý thuyết của ông, nhưng thực sự là bản chất của vấn đề. Hơn nữa, ông tin rằng bất kỳ ai cũng có thể trở thành một nhà giao dịch và vượt qua nỗi sợ hãi của mình, với điều kiện họ không mắc các vấn đề tâm thần lâm sàng và sẵn lòng giải quyết những lo lắng cơ bản đó nếu họ thực sự sẵn lòng làm việc. Đồng thời, họ cần có ý thức tốt và hiểu biết thực tế nếu muốn thành công. Tất nhiên, kiến thức và kỹ năng tài chính, thông tin và nghiên cứu vẫn đóng vai trò quan trọng. Tuy nhiên, Welz tin rằng đây là một công việc khó khăn và cần thời gian và sự cống hiến. Ông cho rằng nếu không có sự cam kết này, những mơ ước về việc sở hữu những chiếc Ferrari và Porsche sẽ chỉ là mơ ước.
Lời kết
Vai trò cơ bản của tâm lý trong giao dịch thường bị đánh giá thấp và thường chỉ tập trung vào khía cạnh kỹ thuật. Mặc dù cả hai đều quan trọng, nhưng việc tư duy đúng đắn được coi là yếu tố quan trọng giúp phân biệt thành công và thất bại giữa các nhà giao dịch.
Tuy nhiên, việc học các khía cạnh kỹ thuật của giao dịch dễ dàng hơn là trở thành một nhà giao dịch tài năng. Những người thuộc loại này thường phải làm việc chăm chỉ trên bản thân và loại bỏ các mẫu hành vi cố định. Quá trình này không dễ dàng và yêu cầu sự cam kết, thời gian và thỉnh thoảng sự hỗ trợ từ một huấn luyện viên chuyên nghiệp. Tuy nhiên, kết quả thường xứng đáng với những nỗ lực đó.
